ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
-
ΠΟΣΟ ΔΙΑΡΚΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΓΙΝΟΝΤΑΙ;
Κάθε συνεδρία διαρκεί 60 λεπτά και συνήθως πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη βάση, ανάλογα με τις δυνατότητες και το θεραπευτικό αίτημα κάθε θεραπευόμενου. Το πλαίσιο της θεραπείας είναι σημαντικό να είναι σταθερό.
Ως εκ τούτου η μέρα, η ώρα και η συχνότητα των συνεδριών προσυμφωνούνται και παραμένουν κατά το δυνατόν σταθερά, εκτός φυσικά κι αν υπάρξουν λόγοι ανωτέρας βίας είτε από την πλευρά του θεραπευτή, είτε από την πλευρά του θεραπευόμενου. -
ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΩ ΟΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΟ;
Πολύ συχνά οι άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με σημαντικές συγκυρίες της ζωής μας, οι οποίες μας δυσκολεύουν ιδιαίτερα, καθώς συνειδητοποιούμε πως οι -μέχρι εκείνη την στιγμή- επιτυχείς στρατηγικές επίλυσης των προβλημάτων μας αποδεικνύονται παντελώς ανεπαρκείς. Τότε νιώθουμε μεγάλη απόγνωση κι απογοήτευση. Κάποιες άλλες φορές πάλι, δεν είναι κάποιο δραματικό γεγονός ή κρίση που μας κάνει να θέλουμε να δούμε με ένα διαφορετικό τρόπο τη ζωή μας. Έρχεται κάποια στιγμή που αποφασίζουμε πως ήρθε επιτέλους η ώρα να δούμε πιο καθαρά και να αντιμετωπίσουμε, κατά πρόσωπο, δυσκολίες και αρνητικά συναισθήματα που μας συντρόφευαν καιρό αλλά πάντα, μέχρι τώρα, αναβάλαμε την επίλυσή τους. Τόσο μπροστά σε μια περίοδο προσωπικής ή οικογενειακής κρίσης, όσο και μπροστά σε μια επιθυμία για αυτογνωσία και προχώρημα, ο εξειδικευμένος ψυχολόγος μπορεί να γίνει συνοδοιπόρος και να υποκινήσει το ταξίδι του ατόμου προς το άνοιγμα, την απελευθέρωση από τα συμπτώματα και την αυτοπραγμάτωση. -
ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΠΑΩ ΣΕ ΨΥΧΟΛΟΓΟ, ΑΦΟΥ ΕΧΩ ΦΙΛΟΥΣ;
Αυτή είναι μια πολύ συχνή ερώτηση που τίθεται και η οποία στηρίζεται στην εσφαλμένη και μονοδιάστατη αντίληψη που θέλει τον ψυχολόγο να αντικαθιστά τους φίλους και τους συγγενείς παρέχοντας «συμβουλές», «κουβέντα» και «παρηγοριά». Είναι απόλυτα θεμιτό και λογικό, ένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει κάποιου είδους δυσκολία, να απευθυνθεί πρώτα από όλα στον εαυτό του και στη συνέχεια στους κοντινούς του ανθρώπους για ανάλυση της δυσκολίας και υποστήριξη. Ο ψυχολόγος δεν επεμβαίνει και δεν υποκαθιστά ποτέ κάποια από τις παραπάνω διαδικασίες, τουναντίον τις ενισχύει. Ο ψυχολόγος έχοντας εξειδικευτεί στους μηχανισμούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς, έχοντας εκπαιδευτεί στη χρήση τεχνικών και έχοντας δουλέψει καιρό πάνω στο κύριο εργαλείο της δουλειάς του, δηλαδή τον εαυτό του, μπορεί να παρέχει ένα περιβάλλον ουδετερότητας, σταθερότητας, αποδοχής, φροντίδας και ενσυναίσθησης, το οποίο είναι αναγκαίο προκειμένου να βοηθηθεί το άτομο να δει ξεκάθαρα τον εαυτό του και τις δυσκολίες του και να πειραματιστεί σε νέους τρόπους ύπαρξης. -
ΒΛΕΠΩ ΟΤΙ ΕΝΑΣ ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΑΛΛΑ ΕΚΕΙΝΟΣ ΔΕΝ ΣΥΜΦΩΝΕΙ. ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΕΓΩ;
Μια από τις βασικές αρχές της παροχής ψυχολογικής βοήθειας είναι ότι θεραπευόμενος πρέπει να αναγνωρίζει μια δυσλειτουργία στη ζωή του και να έχει ένα ξεκάθαρο αίτημα βελτίωσης. Συνεπώς δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει υπό ένα καθεστώς μη συναίνεσης του άμεσα ενδιαφερόμενου. Εντούτοις αυτό που θα μπορούσε το άτομο που διακρίνει την ψυχολογική δυσκολία ενός κοντινού του προσώπου να κάνει, είναι: -Nα πραγματοποιήσει μια συζήτηση με τον ενδιαφερόμενο σχετικά με τη δυνατότητά του να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό, ρίχνοντας φως σε κάποια πιθανά σκοτεινά σημεία, αμφιβολίες και μύθους που κάνουν το άτομο να διστάζει, όπως η εχεμύθεια του ειδικού, το στίγμα της ψυχικής ασθένειας ή η επιθυμία του να δείχνει πάντα δυνατό. -Nα του προσφέρει τη βοήθειά του στην αναζήτηση ενός αξιόπιστου και κατάλληλα εκπαιδευμένου επαγγελματία ψυχολόγου. -Nα πραγματοποιήσει ο ίδιος μια συνεδρία με τον ψυχολόγο, προκειμένου να βοηθηθεί ως προς την προσέγγιση του ατόμου που αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. -
ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΨΥΧΙΑΤΡΟ;
Τόσο ο ψυχολόγος όσο και ο ψυχίατρος είναι απόφοιτοι πανεπιστημιακών σχολών κι εξειδικευμένοι επιστήμονες στην αντιμετώπιση δυσκολιών και διαταραχών που ανήκουν στη σφαίρα της ψυχικής υγείας. Η βασική και θεμελιώδης διαφορά τους είναι ότι ο ψυχίατρος είναι ιατρός, κάτι που συνεπάγεται τη δυνατότητά του να θέτει διαγνώσεις και να συνταγογραφεί φάρμακα και το ενδιαφέρον του για τη διερεύνηση της σωματικής διάστασης των ψυχικών διαταραχών. Ο ψυχολόγος δεν μπορεί να δώσει φάρμακα, εντούτοις αν αυτό κρίνεται αναγκαίο μπορεί να συνεργάζεται με έναν ψυχίατρο, ο οποίος θα αναλάβει τη φαρμακοθεραπεία του θεραπευόμενου, ενώ εκείνος θα συνεχίζει να πραγματοποιεί την ψυχολογική θεραπεία. -
ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ;
Η κατάσταση στην Ελλάδα σχετικά με τη χρήση αυτών των δύο τίτλων είναι αρκετά συγκεχυμένη. Αυτό που κυρίως διαφοροποιεί έναν ψυχολόγο από ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας είναι η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο απόφοιτος ψυχολογίας μιας πανεπιστημιακής σχολής ψυχολογίας στην Ελλάδα ή μιας αναγνωρισμένης πανεπιστημιακής σχολής ψυχολογίας του εξωτερικού είναι ο μόνος που μπορεί, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, να αποκτήσει νόμιμη άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου από το ελληνικό κράτος και να έχει τα επαγγελματικά δικαιώματα ψυχολόγου. Οι απόφοιτοι ιδιωτικών σχολών ψυχολογίας χωρίς πράξη αναγνώρισης ασκούν πρακτικά το επάγγελμα του ψυχολόγου, αλλά δεν έχουν τα επαγγελματικά του δικαιώματα και συνεπώς μπορούν να χρησιμοποιούν τον τίτλο του σύμβουλου ψυχικής υγείας. -
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ;
Ο ψυχοθεραπευτής είναι ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας (ψυχολόγος, ψυχίατρος, κοινωνικός λειτουργός), ο οποίος μετά το πέρας των βασικών του σπουδών πραγματοποίησε μια τετραετή -τουλάχιστον- εκπαίδευση σε ένα αναγνωρισμένο μοντέλο ψυχοθεραπείας. Αυτό σημαίνει, στις περισσότερες περιπτώσεις, ότι ο επαγγελματίας αυτός εκπαιδεύτηκε στην αντιμετώπιση των διάφορων ψυχικών δυσκολιών και ασθενειών, εκπαιδεύτηκε στη χρήση αποτελεσματικών τεχνικών, εποπτεύθηκε στη δουλειά του από κάποιον πιο έμπειρο θεραπευτή και –το σημαντικότερο- δούλεψε τα δικά του προσωπικά θέματα, κάνοντας ο ίδιος ψυχοθεραπεία. Οπότε ένας ψυχολόγος ή ψυχίατρος δεν είναι απαραίτητα ψυχοθεραπευτής ή και το αντίστροφο. Σε πρακτικό επίπεδο, όταν κάποιος «ψάχνει για ψυχολόγο», ουσιαστικά αναζητά κάποιον εξειδικευμένο ψυχοθεραπευτή. -
ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ή ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. ΠΩΣ ΘΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΩ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;
Πράγματι τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα είναι αρκετά (συστημικό, γνωσιακό, συμπεριφορικό, ψυχανάλυση, Gestalt κ.ά.) και πολλές φορές διαφέρουν σε κομβικά σημεία μεταξύ τους. Το διαδίκτυο προσφέρει σημαντικό όγκο πληροφοριών και ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ενημερωθεί σχετικά με τις θεωρητικές βάσεις και την πρακτική του κάθε μοντέλου. Εντούτοις αυτό που πρέπει να απασχολεί κάποιον που αναζητά ειδικό δεν είναι τόσο το είδος της προσέγγισής που ακολουθεί εκείνος, όσο το να είναι ένας επαγγελματίας που πράγματι να έχει εκπαιδευτεί σε κάποιο μοντέλο ψυχοθεραπείας και να συνεχίζει να ενημερώνεται για τις εξελίξεις του χώρου του. Κι αυτό διότι οι έρευνες καταδεικνύουν ως θεμελιώδη παράγοντα επιτυχίας μιας ψυχοθεραπείας όχι το μοντέλο που ακολουθείται, αλλά την ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης, την ποιότητα δηλαδή της σχέσης μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου. -
ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΩ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΨΥΧΟΛΟΓΟ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;
Η επιλογή του κατάλληλου ειδικού για τον κάθε θεραπευόμενο είναι πράγματι μια πολύ σημαντική απόφαση που μπορεί να αποτελέσει πηγή άγχους. Το πρώτο που προτρέπεται να κάνει κάποιος που αναζητά ψυχολόγο είναι φυσικά να βρει έναν πιστοποιημένο αδειούχο επαγγελματία ψυχολόγο. Εξίσου σημαντική είναι η σχέση μεταξύ του θεραπευόμενου και του θεραπευτή, η οποία είναι κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό που δημιουργείται και χαρακτηρίζει αποκλειστικά τη σχέση της συγκεκριμένης δυάδας. Αυτό σημαίνει ότι ο ενδιαφερόμενος, εκτός από την αναζήτηση ενός καταρτισμένου επαγγελματία, πρέπει να ακούσει τον εαυτό του και τα συναισθήματα του σχετικά με το πώς νιώθει στην αλληλεπίδραση με τον ειδικό, είτε κατά τη διάρκεια της πρώτης τηλεφωνικής επικοινωνίας, είτε φυσικά κατά τη διάρκεια του πρώτου ραντεβού. Τότε είναι που ουσιαστικά μπαίνουν τα θεμέλια για μια επιτυχημένη συνεργασία, καθώς η ποιότητα της επικοινωνίας εν προκειμένω δεν είναι απλά ένα από τα χαρακτηριστικά της αλληλεπίδρασης, αλλά ο σημαντικότερος θεραπευτικός παράγοντας, για να μην πούμε τα θεμέλια της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. -
ΕΧΩ ΑΚΟΥΣΕΙ ΟΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΘΕΙ ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ;
Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας είναι κάτι δυναμικό. Αυτό σημαίνει ότι δεν προσυμφωνείται με άκαμπτο τρόπο ούτε φυσικά επιβάλλεται ως υποχρέωση. Ανάλογα με το αίτημα του θεραπευόμενου και τις δυνατότητές του, εκείνος σε συνεργασία με το θεραπευτή του ορίζουν ένα θεραπευτικό συμβόλαιο και καθορίζουν τους όρους της συνεργασίας τους. Το πόσο θα διαρκέσει μια θεραπεία εξαρτάται τόσο από το αίτημα, όσο κι απ’ την ιδιοσυγκρασία του θεραπευόμενου και την προσέγγιση του θεραπευτή. Προσωπικά, συνηθίζω να δουλεύω τόσο σε θεραπευτικά συμβόλαια λίγων συνεδριών όσο και σε συμβόλαια που απαιτούν μακροχρόνιες θεραπείες, με γνώμονα πάντα την ελευθερία του θεραπευόμενου. Είναι πάντως πολύ σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι ένας σωστός επαγγελματίας δεν υποκινεί την εξάρτηση του θεραπευόμενου από τη θεραπεία, αλλά αντίθετα τον ενισχύει στην αυτονομία του, με σκοπό να μην αντιμετωπίσει τη θεραπεία του ως δεκανίκι της ζωής του. -
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΕ ΑΝΗΣΥΧΕΙ Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΟΥ. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ;
Η εμπειρία μου έχει δείξει καταρχήν ότι όταν ένας γονιός ανησυχεί δεν μπορεί να έχει απόλυτα άδικο και κατά δεύτερον ότι τις περισσότερες φορές οι δυσκολίες που εμφανίζουν τα παιδιά αναδεικνύουν τις δυσκολίες ενός ολόκληρου οικογενειακού συστήματος. Συνεπώς αυτό που προτείνω σε μια τέτοια περίπτωση είναι μια συνάντηση με τους γονείς χωρίς το παιδί ή αν είναι εφικτό μια οικογενειακή συνάντηση με παρόντα όλα τα μέλη της οικογένειας. Το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης θα καθορίσει το θεραπευτικό σχήμα, που ενδέχεται να περιλαμβάνει και την παρακολούθηση του παιδιού από εξειδικευμένο παιδοψυχολόγο.